Πολυφαρμακία Κίνδυνος-Θάνατος!

February 10, 2021 by Panagiotis Vagianas

Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των ανθρώπων με δύο η περισσότερες χρόνιες παθήσεις έχει αυξηθεί σημαντικά. Το φαινόμενο αυτό είναι συχνότερο στους ηλικιωμένους ασθενείς (ηλικίας άνω των 65 ετών) το ποσοστό των οποίων στον πληθυσμό παρουσιάζει συνεχώς αύξηση. Αρκετές έρευνες σε ηλικιωμένους παγκοσμίως έχουν δείξει ότι το ποσοστό των ατόμων της τρίτης ηλικίας με πολλαπλές χρόνιες παθήσεις, όπως η υπέρταση, η καρδιακή νόσος, ο διαβήτης, οι παθήσεις των πνευμόνων, μπορεί να φτάσει ακόμα και το 80%! Σαν αποτέλεσμα, είναι σύνηθες, να συνταγογραφούνται στους ηλικιωμένους αυτούς αρκετά φάρμακα (πολυφαρμακία) και να έχουν περισσότερα έξοδα σε σχέση με αυτούς δεν πάσχουν από χρόνιες παθήσεις.

Συνέπειες από την πολυφαρμακία

Η πολυφαρμακία, που αρκετές φορές περιλαμβάνει και άχρηστα φάρμακα για τον ασθενή, έχει σχετιστεί με ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμάκων, θανάτους, έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών, πτώσεις και νοσηλείες. Ποσοστό μεγαλύτερο από το 50% των ηλικιωμένων σήμερα παίρνει πάνω από 4 φάρμακα και αρκετοί από αυτούς παίρνουν περισσότερα από 5. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι ηλικιωμένοι με 3 ή περισσότερες χρόνιες παθήσεις παίρνουν κατά μέσο όρο 6 φάρμακα. Πάνω από 30% των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών παίρνει τουλάχιστον ένα φάρμακο που δεν χρειάζεται.

Σε αρκετές περιπτώσεις, ένα φάρμακο χορηγείται «διαγνωστικά» για να διαπιστωθεί αν ανακουφίζει από τα συμπτώματα κάποιας πάθησης, ωστόσο στη συνέχεια η χορήγησή του δεν διακόπτεται. Μετά από χρόνια, ο ασθενής μπορεί να αλλάξει γιατρό και ο νέος γιατρός αρκετές φορές συνεχίζει να συνταγογραφεί το φάρμακο γιατί φοβάται τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία του ασθενούς αν το διακόψει. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν ασθενείς 80-90 ετών που παίρνουν ένα φάρμακο για 30 χρόνια αλλά κανείς δεν ξέρει γιατί το παίρνουν.

Περιορισμός της συνταγογράφησης φαρμάκων

Το πρόβλημα που λέγεται πολυφαρμακία είναι γνωστό για πάνω από 30 χρόνια, ωστόσο μόλις τα τελευταία 4-5 χρόνια έχει διαπιστωθεί η ζημιά που προκαλεί στο σύστημα υγείας, τόσο από την αλόγιστη χρήση των φαρμάκων, όσο και από τις ανεπιθύμητες ενέργειες που απορρέουν από αυτή. Η ευθύνη της διακοπής ενός φαρμάκου, πάντως, ανήκει αποκλειστικά στον γιατρό. Η διακοπή ενός φαρμάκου είναι το ίδιο σημαντική με την έναρξη χορήγησής του και επομένως δεν μπορεί να αποτελεί προσωπική επιλογή του ασθενούς.

Οδηγίες για τη διακοπή των περιττών φαρμάκων

Σήμερα, είναι πολύ δύσκολο για τον γιατρό να συνυπολογίσει όλα τα μακροχρόνια οφέλη και τις ανεπιθύμητες ενέργειες από τη χορήγηση ενός φαρμάκου σε έναν ασθενή με πολλαπλές χρόνιες παθήσεις. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι έρευνες για τις μακροχρόνιες επιδράσεις από τη χορήγηση ενός φαρμάκου καταλήγουν σε διφορούμενα αποτελέσματα ή δεν στοιχειοθετούν σαφείς οδηγίες. Επίσης, οι περισσότερες μελέτες ερευνούν πότε πρέπει να ξεκινήσει η χορήγηση ενός φαρμάκου αλλά όχι πότε πρέπει να διακοπεί.

Τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται σε εξέλιξη μία προσπάθεια να θεσπιστούν σαφείς οδηγίες για τη διακοπή της χορήγησης διαφόρων φαρμάκων. Οι πρώτες ομάδες φαρμάκων που εξετάζονται είναι οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων, οι αγωνιστές υποδοχέων βενζοδιαζεπίνης, τα αντιψυχωσικά και τα αντιυπεργλυκαιμικά. Ιδανικά, στα επόμενα 10 χρόνια, θα υπάρχουν οδηγίες βασισμένες σε αποδείξεις για κάθε φάρμακο, που θα περιλαμβάνουν πότε πρέπει να μειωθεί η δόση του ή να διακοπεί τελείως.

Η πολυφαρμακία αποτελεί σημαντικό πρόβλημα σήμερα. Ωστόσο, αν και η ανάγκη να μειωθεί η αλόγιστη συνταγογράφηση φαρμάκων γίνεται όλο και πιο εμφανής, όπως φαίνεται, δεν υπάρχουν σαφείς οδηγίες για τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμοστεί. Χρειάζονται περισσότερες έρευνες με σκοπό να καθοριστούν σαφή κριτήρια.

Πηγή: Medscape